جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده :انسان گمشده در راه مانده امروز در وجودش استعدادهای بالقوه ای دارد که باید شکوفا شوند و به فعلیت برسند تا بتواند در مسیر درست گام بردارد و به سر منزل مقصود برسد.کاملترین و با ارزش ترین منبعی که چگونگی پرورش این استعدادها را به تصویر کشیده است قرآن کریم می باشد . هدف از انجام این پژوهش شناسایی و شرح ویژگی های انسان تربیت یافته در ابعاد عقلانی ، عاطفی ، دینی – اخلاقی و اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم است. برای این منظور با استفاده از روش کتابخانه ای از طریق مراجعه به قرآن ، کتب معتبر و سایر آثار مکتوب اعم از کاغذی و الکترونیکی اطلاعاتی در این زمینه جمع آوری گردیده و با شیوه توصیفی – تحلیلی به بررسی آیات قرآن در زمینه ابعاد گوناگون آدمی پرداخته شد . نتایج حاصل از این بررسی ، بیانگر آن است که در بینش قرآنی ، انسان توانمندیهای مختلفی دارد که با پروراندن آنها می تواند آراسته به خصایلی چون فهم و خردمندی، ایمانی استوار ، اخلاقی پسندیده ، احساساتی سنجیده با حفظ روابط صحیح اجتماعی گردد و با رشد و تعالی فطرت الهی خویش مسیر درست زندگی را شناسایی کرده تا دچار انحراف و واماندگی نشود و به هدف آفرینش دست یابد. واژه های کلیدی : انسان تربیت یافته ، قرآن ، بعد عقلانی ، بعد عاطفی ، بعد دینی – اخلاقی ، بعد اجتماعی

هر مکتبی به تناسب مبانی اعتقادی خود انسان را در کامل‌ترین صورت معرفی می‌کند که به حالت اسطوره‌ای می‌تواند نمادی از آن مکتب و اسوه‌ای برای پیروانش باشد. از دیدگاه اهل مذهب صورت کامل نوع انسان، انسانی است که به ارزش‌های الهی گره خورده و آیینه تمام نمایی از فعلیت ارزش‌های است که خداوند در وجود او به ودیعه نهاده است چنین انسانی سعادتمند دنیا و آخرت و مورد رضایت خداوند است. در عبارتی مختصر می‌توان گفت که بهترین بیان را در این مورد خداوند متعال در قرآن فرموده و انسان را مسجود تمام کائنات معرفی کرده است و دیگران نیز با تأسی و الهام از قرآن کریم انسان کامل را توضیح داده‌اند. مثلا: در نهج‌البلاغه انسان کامل، کامل‌ترین تجلّی عینی حق تعالی بوده و از این روی آینه تمام نمای جمال و جلال خداوندی و لاجرم واسطه در آفرینش امری و خلقی است. بدین جهت شناخت انسان کامل برای شناخت هستی و هستی آفرین لازم و بلکه واجب است. هم‌چنین مولوی نیز در اثر عظیم خود مثنوی معنوی در جستجوی انسان کامل است و در جای جای کتابش ویژگی انسان کامل را مطرح می‌کند و گاه در قالب داستان‌هایی سیمای او را می‌نمایاند. او معتقد است انسان کامل مظهر حقّ و صاحب الهام است، او اسرافیل وقت و سیمرغی است که سایه‌ای به عظمت کوه قاف دارد. پس در این‌جا در حد مجال، به بررسی تطبیقی و تحلیلی کلام حضرت علی (ع) همراه با گفتارهای مولوی در خصوص انسان کامل و ویژ‌گی‌های آن پرداخته‌ایم.

در تحقیق حاضر سعی شده توضیحاتی درباره وضع اقلیمی، آداب و رسوم و پیشینه مذهبی در جزیره العرب و دول همسایه آن، ایران و روم و تأثیر این دو امپراتوری در نفوذ آیین یهود و نصاری بر باورهای مذهبی ساکنان جزیره العرب قبل و بعد از ظهور اسلام پرداخته شود. همچنین ریشه یابی چگونگی نفوذ و اشاعه باورها، عقاید، افسانه ها و خرافات آیین یهود و نصاری در بین تازه مسلمانان و خلفا و دستگاه های حکومتی مسلمانان تا دوره اول عباسیان (333هـ ق) مورد بررسی قرار گیرد. اهداف: بررسی عوامل بوجود آورنده افکار و اندیشه های دو مذهب یهود و نصاری و تأثیر آن در جزیره العرب بعد از ظهور اسلام بر عقاید مذهبی اعراب تازه مسلمان، همچنین شناخت و آگاهی از میزان و چگونگی رسوخ اسرائیلیات بر فِرق اسلامی به ویژه فقره اشاعره.روش پژوهش: توصیفی، تحلیلی است.نتیجه کلی: بعد از ظهور اسلام و پذیرفته شدن آن از سوی اعراب ساکن جزیره العرب به میران قابل توجهی از اقتدار و قدرت علما و دانشمندان و پیروان دو آیین یهود و نصاری ساکن در جزیره العرب کاسته شد. در پی آن وضعیت معیشتی و اقتصادی آنان نیز دستخوش نابسامانی گردید. به همین دلیل آنها دست به مبارزه بر ضد اسلام زدند. علما و دانشمندان آنها با تظاهر به اسلام آوردن وارد جوامع علمی و حکومتی مسلمان شده و در پی کسب قدرت از دست رفته خود شروع به تبلیغ باورها و خرافات خود در قالب احادیث در بین نومسلمانان و حکومت های تازه مسلمان نمودند و با استفاده از ناآگاهی بعضی از خلفا، به جعل احادیث و رواج اسرائیلیات درمیان مسلمانان پرداخته و در نتیجه تفرقه انداختن در بین مسلمانان و فرقه های مختلفی که بعد از فوت پیامبر(ص) به وجود آمد، نقش بسزایی ایفا کردند. از جمله فرقه اشاعره که در آراء کلامی و عقاید دینی آنان در بسیاری موارد نفوذ اسرائیلیات و آیات انجیل و تورات قابل تأمل است.

همان گونه که از اسم این رساله پیدا است تاویل از دیدگاه اسماعیلیه و امامیه بررسی شده فصل اول اختصاص دارد به تعریف لغوی و اصطلاحی تاویل، فرق تاویل با تفسیر، موارد استعمال تاویل در قرآن، تعریف محکم و متشابه، آیا راسخین در علم عالم به تاویل قرآن هستند؟ پیشینه تاویل، عوامل پدید آمدن تاویل، تفسیر به رای.در فصل دوم به دیدگاه تاویلی اسماعیلیه پرداخته می شود: ابتدا به فرقه های اسماعیلیه، القاب اسماعیلیه اشاره می شود. سپس عقاید و جهان بینی اسماعیلیه بررسی می گردد و بعد به تاویلات اسماعیلیه: تاویل عددی و غیر عددی آیات و روایات پرداخته می شود و سرانجام به تاویلات اسماعیلیه در فروعات فقهی عملی مثل: وضوء، نماز، صوم، حج، زکواه اشاره می شود و در آخر به تاویل چند روایت اکتفا می شود.فصل سوم مختص به تاویلات امامیه است. که ابتدا در آن به سراغ دیدگاه امامیه رفته و به اصل موضوع یعنی تاویل می پردازد تا ثابت کند که تاویل را از اساس قبول دارند یا خیر سپس عقاید و جهان بینی امامیه را بررسی کرده است. و بعد به تاویل در آیات اشاره می کند: آیات عبادی، اخلاقی،‌ اعتقادی، تاویل آیات به پیامبر(ص) و ائمه(ع) تاویل آیات به امام و شیعیان، تاویل آیات به حضرتم مهدی (عج) و در آخر به تاویل در روایات پرداخته شده است.در فصل چهارم به تطبیق دیدگاه تاوینی اسماعیلیه و امامیه پرداخته می شود: ابتدا تاویل آیات و روایات عددی را بررسی می کنیم سپس به تاویل غیرعددی آنها اشاره می کنیم. و بعد تاویل فروعات فقهی عملی: وضوء، نماز، صوم، حج، زکواه را نقد می کرده و در آخر نقاط مشترک و افتراق هر دو دیدگاه را بیان نموده نتیجه می گیریم.

نام :آمنهنام خانوادگی :ولی پوررشته: زبان و ادبیات عربگرایش: -----استاد راهنما: دکتر تورج زینی ونداستاد مشاور: دکتر جهانگیر امیریمقطع تحصیلی: کارشناسی ارشدتاریخ فارغ التحصیلی: تیر ماه 1392عنوان پایان نامه به فارسی: بررسی سبک شناسی شعر دینی سید رضا موسوی هندیعنوان پایان نامه به انگلیسی :رساله جامعه للنیل علی شهاده الماجستیر فی اللغه العربیه و آدابها چکیـــدهسید رضا هندی یکی ازشاعران برجسته ی معاصر عراق به شمار می آید. این شاعر متعهّد شیعه، شعرش را در خدمت دین و معتقدات مذهبی قرار داده است. وی با برشمردن فضیلت ها و منقبت های اهل بیت (ع) در ساختارهای تقلیدی، مضمون‌های تازه ای را در حوزه‌ی شعر شیعه ابداع نموده است. بیان مصیبت ها و فضیلت-های اهل بیت(ع) و معرّفی چهره‌ی واقعی استبداد و استعمار و مدح و رثای عالمان دینی، از مضمون هایبرجسته ی شعر ایشان به شمار می آید که در ساختارهایی همچون؛ استفاده از صور خیال و آرایه های گوناگون، گزینش زبان خطابی استوار، اقتباس از قرآن کریم و حدیث شریف و... آمده است. از دیگر ویژگی های سبکی ایشان می توان به تقلید از ساختارهای شعر کلاسیک، وحدت مضمونی قصیده ها، برقرار نمودن ارتباط میان مضمون و شکل ظاهری قصیده با موسیقی موجود در آن، عاطفه ی صادقانه و راستین شاعر در مدح و رثا، پایبندی به اصول قدیمی بحرهای عروضی و وحدت قافیه و کاربرد الفاظ روشن و سلیس اشاره نمود. این پژوهش که با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی گردآوری و تدوین شده است؛ بر آن است تا به تحلیل ساختاری شعر این شاعر متعهّد بپردازد.واژه های کلیدی: سید رضا موسوی هندی،شعر دینی، تحلیل ساختاری، شعر شیعی، عراق.

چکیدهبا توجه به آنکه فرهنگ مقوله ای است که بر تمام جوانب زندگی انسان تاثیر می گذارد، هرمساله ای ازگذشته را می‌بایست اززاویه دید فرهنگ بررسی کرد و هرنظام فرهنگی را در درون یک نظام ارزشی مورد بررسی قرارداد. از همین رو این رساله با هدف تبیینجایگاه حضرت فاطمه"س" در فرهنگ دینی شیعه از رهگذر احادیث و روایات منتسب به ایشان دردوره‌ی زمانی معین قرن چهارم تا ششم هجری نگاشته شده است.پیوستگی فرهنگ وحدیث وتحت تاثیر قرار گرفتن شیوه ی نوشتار باتوجه به تغییرات زمانی وتاریخی وفرهنگیبا تکیه بر روش پژوهشی تحلیل محتوای کمی در این رساله مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.مدعای اصلی این رساله آن است که مطالعه و جستجو در احادیث و روایات منتسب به فاطمه"س" بیانگر فراوانی احادیث وروایات در خصوص فضائل و شخصیت فاطمه "س"می باشد.که ا ین مساله صرف نظر از سجایای علمی واخلاقی خود حضرت، مبتنی بر فرهنگ وشرایط خاص دوره‌ی یاد شده است .که چرخش استفاده از مفهوم فاطمه "س" در این بازه ی زمانی به خوبی نشان دهنده‌ی همینامر است.کلید واژه ها:فرهنگ،فرهنگ شیعه،سنخ شناسی،تحلیل محتوای کمی.

آموزه ی بداء یکی از ویژگی های تفکر شیعی است که از خصوص دینی برداشت می شود. بنا براین استعمال وا ژه ی بداء به معنی تغییر مقدرات از سوی خداوند، از باورهای شیعه است و در روایات جایگاه ویژه ای دارد.با وجود انکار بداء از ناحیه اهل سنت تناقض های فراوانی در آثارش ، مبنی بر تغییر سرنوشت می یابیم . اما همواره جمعی از اهل سنت این آموزه را بهانه و شیعه را مورد هجوم قرار داده اند. البته معنای لغوی آن یعنی «ظهور و پیدایش رأی جدید» بر خداوند محال است؛ زیرا لازمه آن سبق جهل و حدوث علم بوده که هر دو بر خداوند محال است.بداء در مورد خداوند به معنای پیدایش رای جدید نیست . نزاع هایی که در منابع اهل سنت بر سر مسئله «بَداء» جریان دارد لفظی است و حقیقت «بَداء» نزد آنان پذیرفتنی است. «بَداء» با علم و اراده الهی هیچ گونه منافاتی ندارد و هرگز مستلزم جهل و پشیمانی در ذات خداوند نیست. از سویی رابطه نزدیکی بین «بَداء» و «نسخ» وجود دارد. اعتقاد به «بَداء» فواید زیادی در حوزه اعتقادی و عملی به دنبال دارد. از طرفی چگونه می شود انسان مظهر اسما ء و صفات خدای قادر و مختار بالذات باشد و فاعل مجبور باشد. همان گونه که عقیده به قضا و قدر الهی آثار و نتایج اجتماعی و اخلاقی و حتی سیاسی در زندگی انسان دارد ، انکار قضیه آثار سویی در پی دارد. تمام دانشمندان در عین اختلاف نظر در مقام ثبوت بداء در مورد خدا ، این معنی را قبول دارن که خدا آنچه را که تغییر می دهد پیش از آنکه چیزی بیافریند ، می دانسته است . از مجموع آیات و روایات ، تفاسیر علما نسبت به دعا بدست می آید که دعا در همه ادیان پذیرفته شده و مطابق فطرت بشری است و منافاتی با نظام عللی و معلولی نیست بلکه جز ء اسباب و علل معنوی جهان هستی است. تفاوت و اختلاف آفریده نمی شود بلکه لازمه ذاتی آفریدگان هست . آنچه می تواند نقض برعدالت یا حکمت باشد ، تبعیض است ،نه تفاوت و آنچه در جهان وجود دارد ، تفاوت است نه تبعیض .

این پژوهش می‌کوشد مشروعیت عمل به تقیه نزدِ شیعه امامیه و اهل سنّت و ادلّه قرآنی، روایی، اجماع و عقل را ثابت کرده و به برخی شبهه های وارد شده در این زمینه پاسخ بدهد. نویسنده بر آن است تا اثبات کند تقیه از مصادیق نفاق، یا مُداهنه غیر مشروع نیست، بلکه مشروعیت قرآنی دارد و نوعی مدارا با مخالف جهت حفظ دین، جان، مال و ناموس محسوب می‌شود، که عقلاً نیز پسندیده و لازم است. نوشتار حاضر در پنج فصل سامان گرفته است. در فصل اوّل پس از تبیین معنای واژه‌های کلیدی مربوط به تقیه، مانندِ اِکراه، تاریخچه عمل به تقیه در سایر ادیان و جوامع بشری ارائه می‌شود. در فصل دوم، از قرآن، روایات استناد به سیره پیامبر اسلام( و امامان معصوم(، اجماع و عقل، سخن رفته و اهمّیت تقیه در حفظ عقاید، جان، مال، ناموس و حفظ شیعیان تحلیل شده است. در فصل سوم انواع تقیه و ارکان آن، تقیه از روی خوف، کراهت، کتمان عقاید، و مدارا با خصم و مبانی آن ها نیز ذکر می‌شود. نویسنده به همین منظور استثنائات تقیه را بررسی می‌کند. وی در فصل چهارم دیدگاه مذاهب چهارگانه اهل سنّت را در مسأله تقیه جویا شده و موضعگیری صحابه، عالمان مشهور و ائمّه اربعه اهل سنّت درباره مشروعیت تقیه را برجسته ساخته و این مسأله را که تقیه به نام شیعه امامیه شهرت یافته، امری عجیب تلقّی کرده، در حالی که همه ائمّه اهل سنّت و بزرگان آنان قائل به جواز آن هستند! در فصل پنجم مُجزی بودن عمل به تقیه از لِحاظ فقه امامیه و ادلّه صحّت انجام عمل در حال تقیه و عدم وجوب قضا در صورت برطرف شدن حال و موقعیت آن، ارائه می‌گردد

تروریسم بی شک یکی از مسائل و مشکلات مهم جامعه کنونی است. بررسی تاریخ ملل گواه این ادعاست که بهره برداری از جو رعب و وحشت ناشی از ترور همواره جزئی از سازوکارهای انسانی و نسبتاً موثر بشر در ادوار گذشته بوده است. تروریسم از پدیده‌هایی است که امروزه از سوی دولت‌ها، جریان‌های ‌سیاسی، رسانه‌ها، پژوهشگران حوزه سیاست، فقه وحقوق، به گونه اساسی مورد توجه واقع شده است.سازمانهای بین المللی و دولتها با توجه با اهدافی که دارند هنوز نتوانسته اند به تعریفی جامع و قوانین واحدی از این واژه ارائه دهند.از سوی دیگر، بسیاری از تحریف‌ها و نسبت‌های ناروا به اسلام و مسلمانان نیز به این پدیده مربوط است. از این رو مذهب شیعه نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این نوشتار، ابتدا تروریسم را تعریف کرده و به معنا شناسی واژه تروریسم در فرهنگ نامه‌های علوم سیاسی و بازخوانی مفاهیم مشابه آن مانند: فتک، اغتیال وارهاب در ادبیات قدیم و جدید و تمایز این مفاهیم از یکدیگر همچنین جایگاهجنگ و جهاد و فرهنگ شهادت به عنوان یکی از اصول اخلاقی شیعه پرداخته خواهد شد و آنگاه به بحث اخلاق بویژه اخلاق شیعه نگاهی کوتاه خواهیم داشت. در بخش بررسی اخلاق شیعه ضمن تبیین موضوع و تفکیک انواع ترور به بررسی نگاه شیعه به تروریسم و انتحارو تفاوت آن با دفاع مشروع و عملیات شهادت طلبانه و فرهنگ ایثار شهادت اشاره شده است.

حرکت خروج تدریجی چیزی از قوه به سوی فعلیت است و آن چیزی موضوع حرکت است که مرکب از قوه و فعل باشد و حرکت و تغییر از ویژگی های ماده است چون آن چیزی که حرکت می کند مرکب از قوه و فعل است و ماده هم دارای قوه است، پس ماده حرکت می کند و حرکت از صفات امر مادی است. ولی مجردات با این کهقوه ندارند ولی نسبت به کمال مطلق بالقوه اند و هر بالقوه ای در جهت رسیدن به فعلیت حرکت می کند، پس مجرد نیز در جهت کمال مطلق حرکت می کند. و همچنین مجردات از نظر اکثر فلاسفه اسلامی حرکت می کنند. و اکثرفیلسوفان اسلامی حرکت در مصادیق مجردات (نفس، عقل و ملائکه) را پذیرفته اند. و اکثر آنان معتقدند که مجردات حرکت از نوع قوه و فعل ندارند ولی به حرکت خاص مجردات قائل هستند. و قرآن نیز حرکت مجردات را تأیید می نمایدو حرکت در مجردات یا مانند حرکت نفس در جهت رسیدن به کمال مطلق (خداوند) است و یا مانند حرکت ملائکه در جهت انجام اوامر الهی است.البته برخی از معاصرین حتی حرکت به معنای مشهور را در مجردات پذیرفته اند.